Ver halen

Image via Wikipedia

of verhalen?
Mij lijkt het geen toeval dat die woorden zo sterk op elkaar lijken. Verhaaltjes hebben dikwijls de eigenschap het van ver te halen... Vol fantasie, vol verbeelding.
Wellicht zijn ze daarom zo geliefd, omdat ze iets oncontroleerbaars hebben, en daardoor een zweem van volledige vrijheid vertonen.
Toch lukt het niet iedereen een goed verhaal neer te zetten. En ik heb het duistere vermoeden dat dit niet gaat beteren... Ik denk dat omdat ik merk dat de kinderen van nu zich niet meer moeten bezig houden met poëzie, en zelfs maar in geringe mate met proza. Wel in de zin dat ze gedwongen bepaalde werken moeten lezen, maar niet meer in de zin dat ze zelf proza moeten schrijven. De kunst van het "opstellen" is aan het verdwijnen, en taal is niets meer dan een middel om gegevens over te brengen.
Daarom stellen we ook vast dat er steeds meer en meer jonge mensen zijn die fout op "faut" stapelen bij het schrijven.
Er is ook een enorme evolutie in de wijze van schrijven, zelfs van proza... Ik ben bezig met een hele stapel nobelprijswinnaars te lezen, en geniet van de mooie langzame beschrijvingen. Als je een boek neemt van een "moderne" schrijver, dan zijn daar nog amper omschrijvingen te vinden, alles wordt naakt en cru gesteld en verhaald in wat een ijltempo lijkt in vergelijking met de boekwerken van vroeger. Mocht een moderne schrijver een dik boek van een van die oude nobelprijswinnaars herschrijven, hij kwam met een derde van het papier toe.
Maar dan zou het ook een deel van zijn charme verliezen, misschien zelfs het lezen niet eens waard zijn, omdat dan plots zou blijken dat men er het doodgewone leven van een doodgewoon gezin verhaalt, zonder avontuur maar met veel sleur en veel verveling, een leven ellendig van verveling en armoede... Niets om in de stijl van nu te verhalen. Nu moet het bruisen van het leven en van de avonturen... Het is niet wenselijk vervelende dingen te omschrijven. Nochtans was en is het leven van veel mensen nog een opeenstapeling van op elkaar lijkende dagen.
Voor mij is het dan ook zowiezo een meesterwerk als je dat suffe, dat doodse kunt gieten in een literaire vorm, op zo'n manier dat het niet alleen leesbaar maar zelfs mooi wordt.
Dat doet me denken aan mijn vader...
Mijn oudste zuster moest een opstel schrijven over "Water"... Ze vond dat een onmogelijke opdracht, wat kun je nu in hemelsnaam schrijven over water ???
Ons vader was boos, en bewees dat "Water" een onderwerp is waar je dagen en weken zou kunnen over verhalen. Hij schreef het bewuste opstel, een kanjer van ettelijke bladzijden. Doodjammer dat we dat niet meer hebben, want het was mooi, en wijs... Als ik me goed herinner begon hij met een wolk die tegen een grote berg aan voer. Er dwarrelde sneeuw uit op de berghellingen, de zon deed een en ander smelten en in een bruisende en borrelende bergbeek, met kleine watervalletjes en hindernissen die het dwongen kleine meren te vormen, liep het water de berg af. Kwam in de beek, de rivier, de stroom, droeg de boten met mensen en vracht van stad naar stad, en landde uiteindelijk in de zee, met zijn wind, getijden en stormen... Bij warm weer verdampte het water en vormde een grote wolk, die uiteindelijk tegen een berg aanvoer... Meer dan 10 bladzijden tekst schreef hij bijeen...over dat simpele water.
Als mijn kleinzoon dat nu zou lezen, zou hij wellicht zitten te zuchten en te blazen: "Wat voor nut heeft dat nu, zo te zeveren over water?"...
Geen nut wellicht, maar je kunt ook niet zeggen dat een schilderij nut heeft, of een beeld, of wat is het nut van een design voor een tapijt??? Geen...buiten mooi zijn, aangenaam zijn, de mens verblijden, je goed doen voelen... Is er een belangrijker nut dan je goed voelen?

Waarom komen er steeds nieuwe modetrends? Niet alleen om geld te verdienen, maar ook om te voldoen aan dat gevoel van "je goed voelen" "mooi zijn"... En heus niet alleen in kledij, ook in meubels, auto's en zelfs de schermen van je PC evolueren volgens de smaak van de tijd.

En ook al vinden we de madams van Rubens niet meer echt mooi, zijn ze veel te dik, toch vinden we de schilderijen nog steeds mooi, en appreciëren we nog steeds bepaalde stoelen, kasten, kleren om hun uitzicht en hun tijdloze schoonheid... Dat mag dan geen ander nut hebben dan de schoonheid, toch waarderen we het net daarom!

Bij taal ligt dat blijkbaar anders, omdat taal veel meer geassociëerd wordt met het nut ervan dan met het mooie ervan (Tenzij door zo'n bietekwiet als ik...). We zien taal in de eerste plaats als gebruiksmiddel. Net zoals je van de keukenstoel alleen vraagt dat hij dient om te zitten, niet om mooi te wezen. Alhoewel, tegenwoordig lijkt de keuken ook mooi te moeten wezen.

Met andere woorden, ik ben dus een archaïsch restant van voorbije tijden...
Démodé
Uit en over...

Maar ik voel er me heerlijk bij! De opmerkingen van mijn kinderen en kleinkinderen raken mijn kouwe kleren niet in die zaken. Ik treur en betreur alleen dat zij die liefde niet hebben voor taal en literatuur... Dat zij geen genot vinden in het spelen met woorden.

Ik heb het donkerbruin vermoeden dat, mocht een Toon Hermans nu zijn magistrale woordkunst brengen, de jeugd zich helemaal niet meer zou aangesproken voelen...

Och ja, iedereen kent de Ilias, iedereen kent Reynaert die Vos, maar er is geen kat die ze nog leest! Het zijn roemrijke namen uit het verleden, en zoals we vol bewondering kijken naar de restanten van een oud gebouw uit de Griekse tijd, zo kijken we nog naar de titel en de roem van het boekwerk Ilias... Als je veel geluk hebt, weten ze nog waar het over gaat, maar verder...niets!

Eigenlijk betonen we aan die literaire meesterwerken dus veel minder aandacht dan aan een beeldhouwwerk, een schilderij... Jammer, want de waarde is zeker even groot.

Maar ja, waarde is een fictief iets! Wat is waarde ? Hetgeen je er voor wilt geven. Stop!
In een wereld waar je aan een golfspeler, een tennister, een voetballer, een wielrenner astronomische bedragen betaalt... lijkt de waarde van kunst slechts een habbekrats.
Jammer...
Ik weet het wel beter, maar ja, wie of wat ben ik ?

tot de volgende ?