woensdag, augustus 13, 2008

't goa regen"n, 't goa woaien

Pietje goa noa de koaie
Pietje goa noa de bassing
en ne voalt er innnnn....
Da''s een van mijn oudste herinneringen. Op moeders schoot gezeten, luisteren naar het oude westvlaamse liedje, en een beetje angstig afwachten op de laatste in, waarbij moeder plots de benen opende en je naar beneden viel, veilig opgevangen door haar lieve handen...
Vannacht lag ik te luisteren naar de wind en de regen... en dacht aan dit liedje. Ik heb het zelf meermaals gezongen, voor mijn kinderen, voor anderen die wel eens occasioneel op mijn schoot belandden, en natuurlijk ook voor mijn kleinkinderen...
We kennen een paar van die oude liedjes, meegekregen van ons moeder, en die nu wellicht gaan verdwijnen... Ik hoop maar dat ook deze kleine prutsdingetjes ergens genoteerd staan met woord en muziek. Ik weet dat er zoiets bestaat, maar helaas ken ik die dienst niet, en kan het derhalve niet controleren. Mocht jij weten wie dat waar doet, laat het mij weten, dan neem ik wel contact op om het te controleren en hen eventueel te bezorgen.
Het zou jammer zijn dat al die mooie bindingen met het verleden plots zouden verdwijnen... in enkele generaties tijd.
We zijn al zoveel van die oude dingen kwijt...
En misschien ligt het aan mijn leeftijd, misschien ook wel aan een soort van heimwee, maar ik hou van al die dingen. In een museum voor volkskunde kijk ik vooral naar die dingen die getuigen van de "kunstzin" van de gewone mens. Ik kan echt genieten van de kastdeurtjes waarop ooit een mens, met sjablonen of uit de vrije hand, bloempjes schilderde... Ik kan genieten van het engelengeduld waarmee vroeger de nonnekes heel devote kaders vol maakten met prachtige tekeningen in roggestro, die na al die jaren nog steeds schitteren met de rijkdom van goud, ik ben ontroerd door de lepel met de hand gesneden uit een tak hout, en versierd met kleine inkepingen in stervorm... de versieringen op de klompen, het achterberd van de wagen en noem maar op. In de meeste gevallen zijn het bezwaarlijk meesterwerken te noemen, maar zelfs nu nog stralen ze de warmte uit van de liefde waarmee ze gemaakt zijn !
Ieder dergelijk dingetje die verdwijnt is er een te veel !
Het zijn stille getuigen dat onze voorouders, in die erbarmelijke omstandigheden waarin ze toen moesten leven, toch oog hadden voor wat versiering, wat doorbreken van de sleur.
Voor mij zijn die dingen echte schatten.
Mijn liefde gaat nog verder... Ik hou ook van de zaken die ze dan hebben verwezentlijkt inzake nutsdieren... Zondag 24 augustus is het opnieuw Levend Erfgoeddag te Puienbroek, en als het een beetje lukt, gaan we er opnieuw naartoe, kijken naar de dieren die hier gekweekt werden, aangepast aan ons landje en aangepast aan de doelstellingen die de mensen ervan verwachten.
Neem de blauwe van Beveren, een prachtig blauwgrijs konijn, die voldoet aan twee doeleinden, het levert een lekkere hap, en bovendien bezit het een waardevolle pels. Ik kan zo een heel pak rassen opnoemen, en bij elk ervan de bedoeling van de kweek vermelden. Het gaat hier over de dieren die nuttig waren voor onze mensen, zowel honden (herdershonden, waakhonden, trekhonden, schoothondjes...) als kippen van alle grootten en alle kleuren en duidelijk gekweekt voor de leg, voor het vlees of voor beide, schapen in ontelbare rassen, voor iedere grondsoort is er wel een of meerdere, geiten (met prachtige bokken) paarden, koeien... het is echt de moeite waard om te zien wat onze voorouders presteerden, zonder kennis van genetica en dna...
Je kunt natuurlijk stellen dat dit niet zo speciaal is, dat ieder land wel dergelijke rassen heeft, maar dat is juist het fantastische ! Neem nu de hond, allemaal zijn ze afkomstig van de wolf, en als je nu een piepkleine mexicaanse Chihuahua naast een Ierse Wolfshond zet, dan kun je dat onmogelijk nog geloven, en toch is het zo !
Als je de kleine serama kip (een nieuw piepklein ras) naast de Brahmakip zet, en weet dat ze allebei stammen van het bankhivahoen... die amper zo groot is als een kriel, slechts een vier- vijf eitjes legt en dan gaat broeden... zet dat eens naast onze legkippen...met meer dan 300 eieren op jaarbasis...

Doe mij eens een plezier, en ga een kijken op de website van Stichting Levend Erfgoed, en bewonder eens al de Belgische dieren, en verwonder je over de kunde van onze voorouders.

Nee, het is belangrijk dat we onze roots bewaren, dat we ons blijven herinneren hoe ons volk hier is gegroeid, hoe we onszelf hebben aangepast en het voor onszelf hebben leefbaar gemaakt, ook voor de uitvinding van al die moderne snufjes. Ook daarom vind ik een "Bokrijk" ook zo belangrijk, maar van mij zouden er nog veel meer mensen in moeten tewerkgesteld worden, op de manier levend van toen, aanschouwelijk onderricht gevend. Ik ga niet beweren dat dit zichzelf bedruipend zou zijn, maar ik weet zeker dat een heleboel van de door deze mensen artisanaal vervaardigde producten grif zouden verkocht worden... Ook de biologische groenten zijn momenteel een hot item ! Mocht men er bv stenen maken met de hand, zoals vroeger, dan ben ik er zeker van dat je die makkelijk zoudt kunnen verkopen, aan heel wat duurdere prijzen dan de gewone fabrieksstenen... en zo kan ik blijven opnoemen. Bovendien zou het een vorm van tewerkstelling zijn, en heel wat van die jobkes zouden bovendien geschikt zijn voor ongeschoolden, die nu zo moeilijk aan de bak komen op de moderne arbeidsmarkt... Maar wie ben ik om dat te stellen...
Ook daar zou men dan de oorspronkelijke huisdieren kunnen gebruiken... Ik weet wel dat de dierenbescherming zou steigeren als ik zeg dat er daar rustig een handelaar zou kunnen rondrijden met verse melk, getrokken door een hond of meerdere honden... Ergens begrijp ik die mensen van de dierenbescherming niet, die sledehonden mogen dat, de onze niet meer ? Ik heb een trekhond gekend, die veertien dagen na de invoering van de wet op het verbod van trekhonden, dood in zijn hok lag... het beest is kapot gegaan omdat het niet meer kon trekken, omdat het plots veroordeeld was tot hopeloos blaffen voor zijn hok...
Ik ben akkoord dat men die dieren niet moet overbelasten, maar ze zijn gekweekt op werken, net zoals die sledehonden, laat ze dan ook werken... Niet om ze te doen afzien, maar om ze te laten leven op de manier waarvoor ze gebouwd zijn. Ik vergelijk het wat met onze huidige trekpaarden, die moeten ook niet meer die immens zware lasten trekken, zijn bijna luxe verworden in plaats van echte nutsdieren, maar je ziet dat ze met genoegen hun lijf buigen en spannen om de wagen in beweging te krijgen... Waarom mag die hond dat niet meer ?

Veel van die oude dingen dateren van nog ver voor mijn tijd, en steeds meer zie je in de musea voor volkskunde mensen die vol onbegrip staan te kijken naar gebruiksvoorwerpen van vroeger. Is het dan echt niet mogelijk om te evolueren naar een "levend" museum ?

Wedden dat het voor veel mensen een verrassende kijk zou zijn ? Dat het hen zou helpen om heel wat dingen thuis zelf te kunnen doen, omdat ze weer zouden zien hoe je die dingen kunt doen. Heel wat van die praktische kennis is verloren gegaan. Hier in Mater heb ik nog één man gekend die wist hoe hij de leem moest aanmaken en hoe hij lemen muren moest zetten... Nu lees je plots dat die lemen muren van toen bepaalde voorden hadden die onze moderne bouwwijzen niet kunnen evenaren... Maar men zegt er dan niet bij dat die lemen muren ook regelmatig weer moesten worden bijgewerkt...

Nee, men heeft diverse musea waar men mensen tewerkstelt om te leven zoals in het stenen tijdperk, men kan er cursus volgen in het bewerken van silex... Maar de praktijken van de mensen uit de zoveel dichtere negentiende en zelfs eerste helft van de twintigste eeuw gaat met rasse schreden verloren... Jammer is het minste wat we kunnen zeggen.
Wie weet nog dat we vroeger geen kippen hadden die ook legden in de wintermaanden, en dat we dus een systeem hadden om eieren te bewaren gedurende heel de lange winter ?
Wie weet nog hoe we het vlees bewaarden voor de uitvinding van de diepvries ? En ik denk hier niet alleen aan roken en pekelen !
Wie weet nog hoe groenten overwinterd werden ? Ook voor de steriliseerbokaal ?
Vroeger was dit allemaal parate kennis...
Mocht in onze huidige wereld plots de electriciteit verdwijnen, dan zouden de meesten niet weten te overleven !
We zijn tegenwoordig zoveel slimmer dan vroeger, we lopen allemaal school, we beschikken over allerlei bronnen van kennis... Maar zouden we nog kunnen overleven zonder al die technische dinges ????
Ik heb het gevoel dat we de basiskennis verloren zijn...

Sommige theorieën beweren dat er al voor ons beschavingen zijn geweest, die op een of andere manier verdwenen zijn...Weet je, ik kan dat makkelijk geloven... Breng onze huidige energievoorziening naar de knoppen, en kijk eens hoe vlug onze wereld zou verdwijnen... Gewoon omdat we niet meer over de kennis beschikken om te overleven zonder. Besef je wel goed wat die echt wil zeggen ??? Dat als de eigenaars van de energie gewoon de kraan dichtdraaien, of nog simpeler, de prijzen zo erg de hoogte in jagen (gaat het belletje rinkelen?) dat we het ons gewoon niet meer kunnen permitteren, dan zal negentig procent van onze bevolking in een ik en eengij om zeep !

Is het misschien daarvoor dat ze ons de basiskennis niet meer laten aanleren ? Dan zitten we gewoon uit hun handen te eten...
toch eens over nadenken... Maar vergeet niet de 24 augustus puienbroek !!!

tot de volgende ?

Geen opmerkingen: